Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Tarım Kurulu’nun son toplantısında, 2025 yılında etkili olan zirai don olaylarının Türkiye tarımı üzerindeki etkileri kapsamlı şekilde ele alındı. Toplantıya Rize Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Tarım Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan başkanlık etti.

Toplantının ana gündem maddesini, Mart ve Nisan aylarında yaşanan ani sıcaklık düşüşlerinin neden olduğu ürün kayıpları oluşturdu. Tarım Kurulu üyeleri tarafından sahadan toplanan veriler doğrultusunda hazırlanan detaylı rapor, Tarım ve Orman Bakanlığı ile TOBB Yönetim Kurulu’na sunuldu.

Bazı Ürünlerde Yüzde 90’a Varan Zarar

Raporda, meyve ağaçlarının çiçeklenme dönemine denk gelen don olaylarının özellikle kayısı, elma, armut ve kiraz gibi ürünlerde yüzde 90’a varan zararlara yol açtığı belirtildi. Üreticilerin yanı sıra tarım işçilerinin de bu durumdan etkilendiği, fiyat artışlarının ise tüketiciye yansımasının kaçınılmaz olduğu ifade edildi.

Karadeniz'de Fındık Ağır Etkilendi, Çayda Gecikme Var

Karadeniz Bölgesi’ne dair yapılan değerlendirmelerde, fındık üretiminin zirai dondan büyük oranda etkilendiği belirtildi. Rapora göre, fındıkta yüzde 30 ila 35 oranında rekolte kaybı yaşandı. Bu durumun hem iç piyasa hem de ihracat üzerinde baskı yaratabileceği ifade edildi.

Çay üretimi ise dondan daha az etkilendi. Birinci sürgünde yüzde 15 civarında rekolte kaybı olduğunu açıklayan Erdoğan, bu kaybın ilerleyen sürgünlerle telafi edilebileceğini belirtti. Ancak don nedeniyle hasadın yaklaşık 15–18 gün gecikmesi, bazı bölgelerde dördüncü sürgünün oluşmasını engelleyebilir.

Destekleme Primi Yeniden Gündeme Geldi

Toplantıda çay sektörüne yönelik önemli bir uyarı da yer aldı. Bu yıl destekleme priminin kaldırılmasıyla birlikte, kayıt dışı satışların artabileceği endişesi rapora yansıdı. Çay sektöründe kayıt dışılığı önlemek ve üreticiyi teşvik etmek adına küçük de olsa bir destekleme priminin yeniden gündeme alınması gerektiği vurgulandı.

Yaş Çay Üretiminde 150 Bin Tonluk Düşüş Beklentisi

Geçtiğimiz yıl 1 milyon 450 bin ton yaş çay üretimi gerçekleştiğini belirten Erdoğan, bu yıl yaşanan olumsuz hava koşulları nedeniyle üretimin 100–150 bin ton daha az olmasının beklendiğini açıkladı. Bu düşüşün bölge ekonomisine etkileri olacağına dikkat çekildi.

İklim Değişikliği ve Yapısal Reform Vurgusu

Toplantıda ayrıca iklim değişikliğinin tarıma etkileri de masaya yatırıldı. Kurul üyeleri, özellikle tahıl üretiminin yoğun olduğu bölgelerde modern sulama sistemlerine geçilmesinin önemine dikkat çekerek, yapısal reform ihtiyacını vurguladı.